✍️पांढरकवडा : अशफाक खान
पक्षी निरीक्षण सप्ताहाच्या समारोपानिमित्त टिपेश्वर वन्यजीव अभयारण्य (पांढरकवडा) येथे १२ नोव्हेंबर २०२५ रोजी वन विभागाच्या वतीने “एक दिवस फॉरेस्ट ऑफिसर सोबत” हा विशेष आणि प्रात्यक्षिक स्वरूपाचा उपक्रम राबवण्यात आला. पर्यावरण संवर्धनाची प्रेरणा देण्यासाठी, जंगली परिसंस्थेबद्दल विद्यार्थ्यांमध्ये संवेदनशीलता निर्माण करण्यासाठी आणि वन विभागाच्या प्रत्यक्ष कामकाजाची ओळख करून देण्यासाठी हा उपक्रम अत्यंत उपयुक्त ठरला.
🎯१८ निवडलेल्या विद्यार्थ्यांमध्ये उत्साह
या उपक्रमासाठी विविध शाळांमधील निबंध स्पर्धांच्या आधारे १८ विद्यार्थ्यांची निवड करण्यात आली होती. निवड प्रक्रियेमुळे विद्यार्थ्यांमध्ये या उपक्रमाबद्दल आणखी उत्सुकता आणि अपेक्षा निर्माण झाल्या होत्या. निवड झालेल्या विद्यार्थ्यांनी अत्यंत उत्साहात या उपक्रमात सहभाग घेतला.
🎯पक्षी निरीक्षण आणि वन परिसंस्थेचा प्रत्यक्ष अभ्यास
विद्यार्थ्यांना सर्वप्रथम टिपेश्वर अभयारण्यातील पक्षी, त्यांचे अधिवास, स्थलांतराची कारणे, आहार साखळी आणि पर्यावरणीय संतुलनात त्यांचे महत्त्व याबद्दल माहिती देण्यात आली. पक्ष्यांच्या हालचाली, त्यांच्या आवाजांची ओळख, वर्तनशैली यासंदर्भात वन अधिकाऱ्यांनी प्रत्यक्ष उदाहरणांसह सोप्या भाषेत मार्गदर्शन केले.
🎯वन विभागाचे प्रत्यक्ष कार्य विद्यार्थ्यांसमोर
वन विभागातील अधिकाऱ्यांचे रोजचे कार्य, गस्त घालण्याची प्रक्रिया, वन्यजीव संरक्षणासाठीचे धोरण, तस्करी रोखण्याचे उपाय, जंगलातील संकटांना प्रतिसाद अशा विविध विषयांवर विद्यार्थ्यांना थेट संवादातून सविस्तर माहिती देण्यात आली. त्यामुळे विद्यार्थ्यांना वनसंवर्धन फक्त सरकारी काम नाही, तर समाजाच्या संयुक्त जबाबदारीचा भाग आहे, हे स्पष्टपणे जाणवले.
🎯अभयारण्य सफारीचा रोमांचक अनुभव
विद्यार्थ्यांना टिपेश्वर अभयारण्याची विशेष सफारी करून देण्यात आली. जंगलातील दाट वनक्षेत्र, जलस्रोत, चितळ, नीलगाय, मोर, रानडुक्कर यांसह अनेक पक्षी व प्राणी प्रत्यक्ष पाहण्याचा अनोखा अनुभव विद्यार्थ्यांना मिळाला. या अनुभवांमुळे निसर्ग आणि वन्यजीवांविषयी विद्यार्थ्यांमध्ये संवेदनशीलता आणि संरक्षणाची भावना अधिक दृढ झाली.
🎯उद्याचे पर्यावरणपूरक नागरिक घडवण्याचा उद्देश
या उपक्रमाचा मूळ उद्देश विद्यार्थ्यांमध्ये पर्यावरणाविषयी जागरूकता निर्माण करून त्यांना भविष्यात पर्यावरणपूरक नागरिक म्हणून विकसित करणे हा होता. डिजिटल युगात वाढत्या शहरीकरणामुळे निसर्गापासून दूर जाणाऱ्या पिढीला प्रत्यक्ष जंगलात नेऊन निसर्गाचा श्वास दाखवण्याचा हा उपक्रम महत्त्वपूर्ण ठरला.
🎯अधिकारी व कर्मचारी यांची उपस्थिती
या विशेष उपक्रमास विभागीय वन अधिकारी मा. श्री. उत्तम फड, सहाय्यक वनसंरक्षक श्री. उदय आव्हाड, वनपरिक्षेत्र अधिकारी श्री. प्रशांत सोनुले यांच्यासह पारवा वनपरिक्षेत्रातील सर्व कर्मचारी उपस्थित होते. त्यांच्या मार्गदर्शनामुळे विद्यार्थ्यांना माहितीपूर्ण आणि संस्मरणीय असा दिवस अनुभवायला मिळाला.
🎯विद्यार्थ्यांमध्ये निसर्गप्रेम आणि जबाबदारीची भावना
“एक दिवस फॉरेस्ट ऑफिसर सोबत” या उपक्रमातून विद्यार्थ्यांच्या मनात वनसंवर्धनाची प्रेरणा निर्माण झाली आहे. निसर्गाच्या सहवासात घालवलेला हा दिवस त्यांना भविष्यात पर्यावरण, वन्यजीव संरक्षण आणि जैवविविधता जपण्याच्या कार्यात सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करणारा ठरला.
हा उपक्रम टिपेश्वर अभयारण्यामध्ये नियमितपणे राबविण्यात यावा, अशी विद्यार्थ्यांनी आणि शिक्षकांनी मागणी व्यक्त केली आहे. वन विभागाच्या या उपक्रमामुळे पांढरकवडा परिसरातील विद्यार्थ्यांना निसर्गाशी जोडणारा, शैक्षणिक व अनुभवसमृद्ध असा सुंदर मंच उपलब्ध झाला आहे.
1) श्री. सचिन पाईलवार पांढरकवडा पब्लिक स्कूल पांढरकवडा
2) श्री. प्रमोद रामटेके गुरुकुल इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
3) श्री. लक्ष्मण झिले विकास हिंदी विद्यालय पांढरकवडा
4) कीर्ती पांडे इरा इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
5) शोभा चौधरी राजश्री शाहू विद्यालय पांढरकवडा
6) श्री. एन के कुसनेनवार के ई एस हायस्कूल पांढरकवडा
7) श्री. पुरुषोत्तम शंकरराव उदार शिवरामजी मोघे स्कूल पांढरकवडा
हे अनु. क्र.1 ते 7 शिक्षक वर्ग उपस्थित होते.
1) सय्यद जीआन सय्यद जाकीर वर्ग 8 वा पांढरकवडा पब्लिक स्कूल पांढरकवडा
2) कु. संस्कृती भोंगे वर्ग वा गुरुकुल इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
3) कु. मनस्वी सुनकरवार वर्ग 10 वा गुरुकुल इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
4) अनुष्का राजेश देशटीवार वर्ग 10 वा पांढरकवडा पब्लिक स्कूल पांढरकवडा
5) कु. सोनिया गुप्ता वर्ग वा इरा इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
6) कु. सोनम गुप्ता वर्ग 8 वा इरा इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
7) कु. स्वराली आगलावे वर्ग 10 वा विकास हिंदी विद्यालय पांढरकवडा
8) कु. जान्हवी मेश्राम वर्ग 10 वा विकास हिंदी विद्यालय पांढरकवडा
9) हर्ष गोविंद जाधव वर्ग 12 वा शिवरामजी मोघे स्कूल पांढरकवडा
10) आयुष कार्तिक गेडाम वर्ग 9 वा के ई एस हायस्कूल पांढरकवडा
11) संस्कार सुरेश खोडवे वर्ग 10 वा के ई एस हायस्कूल पांढरकवडा
12) कु. आलिया शेख वर्ग वा राजश्री शाहू विद्यालय पांढरकवडा
13) कु. शिवकन्या डोने वर्ग 8 वा राजश्री शाहू विद्यालय पांढरकवडा
14) कु. वैदेही काकडे वर्ग 10 वा राजश्री शाहू विद्यालय पांढरकवडा
15) कु. परी शर्मा वर्ग 10 वा इरा इंग्लिश मीडियम स्कूल पांढरकवडा
16) उत्कर्ष रोगे वर्ग 9 वा पांढरकवडा पब्लिक स्कूल पांढरकवडा
17) कु. समीक्षा संदीप शिरपूरकर वर्ग 12 वा शिवरामजी मोघे स्कूल पांढरकवडा
18) आदर्श हेमंत बुरांडे वर्ग 9 वा के ई एस हायस्कूल पांढरकवडा
आणि अनु. क्र.1 ते 18 हे विद्यार्थी उपस्थित होते.
